Menisküs yaralanmaları derecesine ve deformasyon seviyesine göre uygulanan doğal terapi, ek tedavi  ve medikal egzersiz yöntemleri ile ameliyatsız tedavi edilebilmektedir.

Menisküs Yırtığı Nedir?

Menisküsler diz eklemini oluşturan uyluk ve bacak kemikleri arasında yer alan C şeklinde kolejen yapılardır ve dize gelen baskı ve darbeleri emerek, esnek yapıları sayesinde dizin hareket kabiliyetini sağlar. 

Menisküsler bazı ani hareket durumlarında dışarıdan gelen darbeleri yeterince sübvanse edemeyebilir ya da yaşa bağlı olarak esnekliklerini ve kuvvetini kaybederek dayanıksızlaşabilirler. Bu gibi durumlarda C şeklindeki esnek yapı aşınarak kopabilir ya da diz eklemlerinin arasına sıkışarak dizin fonksiyonlarını yerine getirmesini engelleyebilir. 

Menisküler üzerinde meydana gelen bu deformasyona menisküs yırtılması adı verilmektedir. Menisküs yırtılması yaygın olarak sporcu rahatsızlığı olarak bilinse de yaşa, yaşam tarzına ve hareket alışkanlıklarına bağlı olarak her yaş ve meslek sahibi kişilerde sıklıkla rastlanabilen bir rahatsızlıktır.

Menisküs Yırtığı Nasıl Meydana Gelir?

Diz eklemini uyluk, bacak kemiği ve önde diz kapağı kemiği olmak üzere 3 kemik oluşturur ve bu kemikler yumuşak kıkırdak yapıdaki menisküs dokusu ile birbirine bağlanır. Menisküsler her dizde iç ve dış olmak üzere iki şekilde konumlanır ve disk yastıkları ile eklemi arasında amortisör olarak işlev sağlar, diz üzerine gelen ani basınç ve şiddeti absorve eder. 

Menisküs yırtılmaları ani durma, dönme, dizi aniden bükme veya burkma ile diz üzerinde meydana gelen baskının menisküsler tarafından karşılanamaması sonucu meydana gelir. Ani hareket esnasında eklem kıkırdağında konumlanan menisküsler taşıyabileceğinden fazla baskıya maruz kalarak aşırı esneme sonucu kopabilir ya da parçalanarak eklemlerin ya da dokuların arasına sıkışabilir. Bu duruma menisküs yırtılması denilmektedir.

Menisküs Yırtığını Tetikleyen Faktörler Nelerdir?

• Futbol, basketbol, voleybol gibi hızlı koşma, ani manevralar yapma, sıçrama, geri dönme, dizi kırarak hareket gibi diz kapağı üzerine ve dize ani ve şiddetli baskılar yükleyen spor dallarıyla uğraşmak
• Dizi bükerek üstüne oturmak, çömelmek, diz çökmek gibi dizi zorlayıcı hareketleri alışkanlık haline getirmek
• Ağır bir nesneyi yanlış pozisyonda kaldırmaya çalışmak 
• Fiziksel kondisyona uygun olmayan hareketlerle egzersiz yapmak 
• Yaşa bağlı olarak diz üzerinde meydana gelen dejeneratif değişiklikler ve menisküslerin yıpranması ve aşınması sonucu işlevini sağlıklı bir şekilde yerine getirememesi 

Çocuklarda Menisküs Yırtığı Görülür Mü?

Menisküs yırtığı her yaşta görülebilen ortopedik bir rahatsızlıktır ve ani veya ters hareket ya da spor travmasına bağlı olarak gelişebileceği gibi doğuştan da meydana gelebilir. Doğuştan meydana gelen menisküs problemlerine diskoid menisküs denilmektedir ve C şeklinde olması gereken menisküsler daire şeklindedir ve normal menisküse göre daha kolay yırtılma potansiyeline sahiptirler. 

Menisküs Yırtığı Belirtileri Nelerdir?

Menisküs yırtılmasının en sık görülen belirtileri arasında harekete bağlı olarak gelişen diz ağrıları yer alır. Dizi kıvırırken zorlanma, mekanik ses gelmesi, dizde sıkışma ya da hareket kısıtlılığına neden olan kitlenme diğer belirtiler arasında izlenmektedir.

Sıkça görülen menisküs yırtığı belirtileri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır;

• Diz ağrısı
• Dizlerde kitlenme ve hareket kısıtlılığı 
• Diz bölgesinde şişlik ve sertlik
• Diz  içerisinden gelen mekanik sesler 

Menisküs Yırtığı Teşhis Yöntemleri Nelerdir?

Diz ağrısı şikayeti ile gelen her hasta potansiyel olarak menisküs yırtığı bakımından değerlendirilebilinir. Menisküs yırtığı ile ilgili teşhis konulmadan önce hastanın öyküsü dinlenilir ve McMurray testi adı verilen detaylı bir fiziksel muayene gerçekleştirilir. 

Bazı durumlarda diz ağrıları farklı hastalıkların habercisi olabileceği gibi ön çapraz bağ ya da iç yan bağ zedelenmesi de olabilmektedir. Bu nedenle McMurray testi ile birlikte hastadan radyolojik olarak MR tetkiki istenerek menisküs yırtığı ile ilgili kesin teşhis elde edilmesi sağlanır. 

Menisküs Yırtığı Teşhisinde McMurray Yöntemi Nedir?

Menisküs yırtıkları her zaman MR görüntülemesi ile belli olmayabilir. Bu gibi durumlarda menisküslerde yırtık olup olmadığını değerlendirmek için McMurray testine başvurulmaktadır. McMurray testinin uzman fizyoterapistler tarafından yapılması zorunludur aksi taktirde olası bir sakatlık durumu yaşanabilir. 

Mcmurray testinde hasta sırt üstü pozisyonda uzanırken, testi uygulayan fizyoterapist bir eliyle topuğu kavrarken diğer eliyle dizi kavrayarak çeşitli fleksiyon ve rotasyon pozisyonlarıyla yavaşça manevralar gerçekleştirir. Bu manevralar esnasından eklem içinde bir kayma hissi oluşursa veya mekanik bir çatırtı sesi duyulursa menisküs yırtığı tanısı ve teşhisi kesinleşmiş olur. 

Ameliyatsız Menisküs Yırtığı Tedavisi Nedir?

Menisküs yırtıklarının tedavisinde uygulanan teknikler genel olarak yırtığın büyüklüğü ve yerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Ayrıca hastanın yaşı, kilosu, kas yapısı ve mesleği gibi dinamikler de tedavi sürecinin seyrini ve yöntemini belirleyici unsurlardır ve çoğu menisküs vakası ameliyat gerektirmeden tedavi edilebilmektedir.

Menisküsün dış kısmı kırmızı bölge olarak adlandırılır ve bu bölgede meydana gelen menisküs yırtıkları, kan dolaşımı etkili bir şekide sağlandığından çoğu zaman kendi kendine iyileşme gösterebilir. Menisküsün daha iç kısımlarına doğru ilerleyen yırtıklar manuel terapi gibi fizik tedavi yöntemleri ile iyileştirilebilmektedir.

Manuel Terapi ile Ameliyatsız Menisküs Tedavisi Nasıl Yapılır?

Menisküs yırtığı tedavisinde dengeli ve düzenli kan akışının sağlanması esas alınarak, dejenere olmuş menisküs bölgesine el ile bası uygulanarak öncelikle kan akışının düzenlenmesi sağlanır. Manuel terapi yönteminin ameliyatsız menisküs yırtığı tedavisinde başarı sağlayabilmesi için terapiye ek olarak medikal egzersiz programlı uygulanmalıdır.

Medikal egzersiz programları ile dizde kas güçlendirme çalışması yapılarak, dizin yeniden eski hareket kabiliyetini kazanmasına yardımcı olunur ve diğer kasların da çalışması sağlanır.  Sağlıklı hareket eden diz ve güçlendirilmiş diz kasları ile birlikte menisküslerin eski esnek yapısına geri dönmesine yardımcı olan medikal egzersizler iyileşme sürecinde ve sonrasında düzenli olarak uygulanmaktadır. 

Ameliyatsız Menisküs Yırtığı Tedavisinde Soğuk Kompres Nedir?

Menisküs yırtığı tedavisinde özellikle ağrıyı ve şişliği azaltmak veya dindirmek için başvurulan en etkili yöntem soğuk kompres yöntemidir. Menisküs dokusunun zarar gören bölgesine günde 3-4 saat ara ile soğuk su torbası ya da buz ile kompres uygulanarak ağrının azaltılması ve şişliğin giderilmesi amaçlanır. 

Şişliğin iyileşme seyrine ve ağrının şiddetine göre 3 ya da 4 gün devam edilen soğuk kompres uygulaması ile dize bandajlama yapılarak dizin hareket sonucu oluşan ağrıların önlenmesi sağlanır. Menisküs yırtığı tedavisinde ilk hafta hareketten uzak bir yaşam tarzı adapte edilirken, ilk haftadan sonra düzenli menisküs egzersizlerine başlanılarak, başarılı bir iyileşme süreci hedeflenir.

Menisküs Yırtığı Oluşmaması için Nelere Dikkat Edilmelidir?

Menisküs halk arasında sporcu hastalığı olarak bilinse de bir çok kişinin başına gelebilecek yaygın bir diz problemidir. Menisküslerin yaşa bağlı olarak zayıflaması ve esnekliğini kaybetmesi göz önünde bulundurulduğunda özellikle 45 yaş üstü bireylerin hareketsiz bir yaşam tarzından uzak durması tavsiye edilmektedir.

Menisküs yırtığından korunmak için aşağıdaki maddelere dikkat edebilirsiniz;

• Spor öncesi mutlaka ısınma hareketleri ile vücudunuzu egzersize hazırlayın
• Spor veya egzersiz arasında kısa molalar vererek aşırı yorulan kaslarınızı dinlendirmeye çalışın
• İdeal kilonuzu belirleyerek, kilo kontrolünüzü dengede tutun
• Dize baskı oluşturacak ya da zorlayacak ani hareketlerden kaçının
• Egzersiz yaparken ya da günlük hareketlerinizde çömelirken dizinizi uzun süre kırmamaya, dizinizi kıvırıp üstüne oturmamaya dikkat edin
• Düzenli egzersizlerle diz kaslarınızı güçlü tutmaya özen gösterin