Bel bölgesinde yer alan omurlar arasındaki disklerin yırtılarak sinirleri sıkıştırmasına neden olan omurilik rahatsızlığına bel fıtığı denilmektedir. Şiddetli bel ağrısı ve bacağa doğru yayılan ağrı ve uyuşmalara yol açan bel fıtığı, aynı zamanda hareket kısıtlılığına neden olmakta ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir.
Omurgamızın esnek ve omurga üstüne binen yüklere ve darbelere karşı dinamik olmasının sebebi omurların arasında yer alan disklerin amortisör görevi görmesidir. Yaşlanmaya bağlı olarak ya da omurgaya binen ağır bir yük, beklenmedik ani bir hareket gibi durumlarda diskler deformasyona uğrayarak yırtılabilir.
Bel bölgesindeki omurlar arasında yer alan disklerin yırtılarak omurga kanalına taşması ve sinirleri sıkıştırması durumunda oluşan deformasyona bel fıtığı denir. Tıp dilinde lomber disk hernisi olarak da adlandırılan bel fıtığı, omurganın özellikle bel bölgesinde aşırı yük ve basınca maruz kalması sebebiyle yaygın olarak görülen bir omurga rahatsızlığıdır.
Bel fıtığı belirtileri rahatsızlığın evrelerine göre değişiklik göstermektedir. İlk evrede omurga arasındaki disklerde meydana gelen yırtılma ile hafif şiddetle başlayan ve günden güne artarak devam eden bir bel ağrısı hissedilir.
Disklerin yırtılıp, deformasyona uğraması sonucu disklerde sıvı kaybı başlar ve omurların arasındaki sinirlerin olduğu kanala taşarak sinirleri sıkıştırır ve fıtığı bağlı bu sinir sıkışması ile birlikte bel ağrısı bacak ve ayaklara doğru yayılmaya başlar.
Bel fıtığı rahatsızlığının evreleri ilerledikçe bacak ve ayakta uyuşma ve yanma, daha ileri evrelerde kaslarda güçsüzlüğe neden olarak vücutta hareket kısıtlılığı yaratır ve günlük yaşamı olumsuz yönde etkilemeye başlar.
Bel fıtığı başlangıcı sonrası ortaya çıkabilecek belirtiler kişilerin yaşlarına, vücut direncine, kas yapısına ve rahatsızlığın meydana gelme nedenlerine bağlı olarak değişkenlik gösterebilmekte olup, özetle aşağıdaki şekilde sıralanabilmektedir.
– Belde başlayan ve bacaklara doğru yayılan vücut ağrıları
– Bacaklarda ve ayaklarda hissedilen uyuşukluk ve ağrı hissi
– Ağrıların uyku pozisyonunda artarak devam etmesi
– Spor yaparken ya da yürüyüş esnasında ortaya çıkan bel ve bacak ağrıları
– Kaslarda güçsüzlük
– Otururken ve yürürken zorlanma hissi
– Günlük hareketlerde meydana gelen kısıtlılık
– İdrar tutamama
Bel fıtığı, pek çok kişinin hayatlarının bir döneminde maruz kaldığı bir omurga rahatsızlığıdır ve özellikle 30 yaş ve üstü gruplarda bel fıtığına sıkça rastlanabilmektedir.
Bel fıtığını tetikleyen pek çok risk faktörü bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi duruş bozukluğudur. Duruş bozukluğu pek çok kişinin farkında olmadan edindiği kötü bir alışkanlıktır ve ilerleyen yıllarda boyun ve sırt bölgesinde kireçlenmeye neden olarak kasların zayıflamasına yol açar ve bel fıtığı oluşumuna zemin hazırlayabilir.
Bel fıtığı bazı meslek gruplarında meslek hastalığı olarak da görülebilmektedir. Özellikle uzun süre araç kullanan, sürekli ağır yük kaldırmaya maruz kalan veya masa başında uzun saatler oturmak durumunda kalan kişilerde bel fıtığı ağrılarına ve rahatsızlığına sıkça rastlanmaktadır.
Aşırı kilo, şişmanlık ya da obezite rahatsızlığı da bel fıtığına neden olan faktörler arasındadır. Aşırı kilo alınması ile bel omurları üzerindeki basınç artarak disklerin yırtılmasına sebep olur ve bu durum bel fıtığına yol açabilir. Özellikle hamilelik sırasında aşırı kilo alımına maruz kalmak da bel fıtığını tetikleyebileceği için hamilelik döneminde beslenmeye dikkat etmek ve düzenli spor yapmak bel fıtığına karşı koruyucu bir önlemdir.
Sigara kullanımı bel fıtığı oluşumuna sebebiyet verebilen diğer bir faktör olarak ele alınmaktadır. Uzun süre sigara kullanımı omurlar arasında konumlanan disklerin içerisindeki sıvı kaybına sebep olmakta ve bu durum disklerin deformasyonuna ve omurların arasındaki sinirlerin sıkışmasına yol açmaktadır. Yaşam tarzı olarak sigara kullanımından uzak durmak omurga sağlığınızı korumak açısından önemli bir faktördür.
Bel fıtığı, omurga üzerine fazla yük binmesi ve bunun sonucu olarak da disklerin deformasyona uğraması ile oluşmaktadır. Ameliyatsız bel fıtığı tedavi yaklaşımında temel hedef omura binen fazla yükün ortadan kaldırılmasıdır. Bu hedefle hareket edildiğinde fıtık ameliyatsız tedavi edilebilmektedir.
Manuel terapi, omurga rahatsızlıkları ve ortopedik problemlerde başvurulan tedavi yöntemleri arasında yer almakta ve özellikle bel fıtığı tedavisinde başarılı şekilde kullanılmaktadır. El manipülasyonları yöntemi ile çekme, germe gibi çeşitli metotlar ile omurlar üzerindeki baskıyı azaltarak deformasyona uğrayan disklerin yenilenmesi için gerekli ortamları sağlamaya yardımcı olur.
Manuel terapi ile bel fıtığı tedavisinde amaç; hareketsiz olan omurların hareketlendirilerek çalışmayan veya zayıf olan kas gruplarının aktif ve güçlü hale getirilmesidir. Düzenli egzersizler ile birlikte yürütülen manuel terapi uygulaması kısa sürede bel ağrılarını azaltarak hastalar üzerinde iyileşme etkilerini gösterir ve düzenli manuel terapi seansları ile bel fıtığı tedavisinde başarılı sonuçlar elde eder.